Jadwiga Zamoyska
Cokolwiek robić warto, warto robić dobrze
W roku 2023 upływa sto lat od śmierci jednej z najdzielniejszych Polek – Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej (1831-1923), współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowanej społecznie patriotki, służebnicy Bożej, poliglotki, autorki nowatorskiego systemu pedagogicznego i założycielki pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego.
Pochodziła z rodu Działyńskich i Zamoyskich. Dzieciństo Jadwiga spędziła na zamku w Kórniku, w którym ojciec, Tytus Działyński, bibliofil i mecenas sztuki, zgromadził bogaty księgozbiór. Kształciła się w domu pod kierunkiem prywatnych nauczycielek. Wyszła za mąż za generała Władysława Zamoyskiego, konserwatywnego polityka związanego z paryskim Hotelem Lambert.
W 1822 Zamoyska założyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet w Kórniku znajdującym się wówczas w zaborze pruskim. Objęta represjami, została wydalona z Prus jako obywatelka Francji. Szkoła była wówczas kilkakrotnie przenoszona, by ostatecznie znaleźć swe miejsce w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie działała do momentu zamknięcia przez władze komunistyczne w roku 1950.
Szkoła Jadwigi Zamoyskiej cieszyła się dużym zainteresowaniem społecznym. W programie nauczania znalazły się nie tylko wychowanie religijne czy praktyczne lekcje szycia, haftu i gotowania, ale także zajęcia z rysunków, literatury, geografii, historii Polski oraz nauka śpiewu. Zamoyska publikowała dzieła o tematyce religijno-wychowawczej, opracowywała i wydawała anonimowo przeznaczone dla uczennic szkoły podręczniki z zakresu gospodarstwa domowego.
Za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu działalności wychowawczej i filantropijnej w 1921 roku została odznaczona Orderem Odrodzenia Polski. Z należących do niej i jej syna dóbr, w 1925 r., powstała działająca do dzisiaj Fundacja Zakłady Kórnickie – będąca wypełnieniem ostatniej woli Fundatorów, którzy wszelkie swe dobra i zbiory pragnęli zachować dla Narodu.
Jadwiga Zamoyska była kobietą ze wszech miar nowoczesną, promowała emancypację kobiet, a jej Szkoła była odpowiedzią na aktualne potrzeby świata, w którym żyła. Metodyka i wartości promowane przez Zamoyską pozostają do dzisiaj aktualne i są warte zastosowania. Zamoyska doskonale rozumiała, że społeczeństwo w sposób naturalny ewoluuje. Dlatego właśnie promowała trudny ideał człowieka stałych wartości, który nie uchyla się od udziału w zmieniającym się świecie, kształtuje nowe prądy, pozostając jednocześnie na straży tego, co uważa za prawdy obiektywne, niezmienne i niepodważalne.
W uznaniu zasług Jadwigi Zamoyskiej dla polskiego społeczeństwa i kształtowania wzorców postaw obywatelskich, uniwersalnego i ponadczasowego potencjału jej myśli wychowawczej, kulturotwórczej roli stworzonej przez nią i jej syna, Władysława Zamoyskiego, Fundacji Zakłady Kórnickie, w setną rocznice śmierci Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej, Sejm Rzeczypospolitej ogłasza rok 2023 „Rokiem Jadwigi Zamoyskiej”.
Przygotowała Jadwiga Emilewicz
